Członkami OSP mogą być osoby
fizyczne, mające pełną zdolność do czynności prawnych i nie
pozbawione praw publicznych, małoletni za zgodą rodziców lub
prawnych opiekunów oraz osoby prawne (instytucje,
stowarzyszenia, przedsiębiorstwa)[1].
Przyjęcie w poczet członków
następuje na podstawie uchwały zarządu OSP po złożeniu przez
osobę zainteresowaną pisemnej deklaracji.
Członkowie OSP
dzielą się na:
a) członków czynnych,
b) członków młodzieżowych
drużyn pożarniczych,
c) wspierających
d) honorowych,
Członkiem czynnym może być
osoba, która aktywnie uczestniczy w wykonywaniu postanowień
statutu, opłaca składkę członkowską i złożyła przyrzeczenie
(ślubowanie) następującej treści: “W pełni świadom
obowiązków strażaka – ochotnika uroczyście przyrzekam
czynnie uczestniczyć w ochronie przeciwpożarowej majątku
narodowego, być zdyscyplinowanym członkiem Ochotniczej
Straży Pożarnej, dbającym o jej godność, ofiarnym i mężnym w
ratowaniu życia ludzkiego i mienia”.
Spośród członków czynnych
Zarząd OSP tworzy jednostkę operacyjno-techniczną
(uczestniczącą w działaniach ratowniczych).
Członkiem
młodzieżowej drużyny pożarniczej może zostać osoba, która
ukończyła 12 lat, uzyskała zgodę opiekunów ustawowych i
złożyła przyrzeczenie.
Członkiem
wspierającym może być osoba fizyczna lub prawna
współdziałająca w rozwoju OSP, wspomagająca finansowo bądź w
innej formie jej działalność.
Członkiem honorowym
może zostać członek OSP szczególnie zasłużony dla ochrony
przeciwpożarowej. Godność członka honorowego nadaje walne
zebranie członków OSP. Członkowie honorowi nie opłacają
składek członkowskich.[2]
Uprawnienia członków
(strażaków) OSP przysługujące z mocy obowiązujących
przepisów prawnych:
1.
Strażakowi,
który w związku z działaniem ratowniczym lub ćwiczeniami
doznał uszczerbku na zdrowiu lub poniósł szkodę w mieniu, a
w przypadku śmierci – członkom jego rodziny przysługują
świadczenia odszkodowawcze. Strażakowi, któremu powyższe
świadczenia odszkodowawcze przysługują także z tytułu
stosunku pracy lub służby albo ubezpieczenia społecznego,
przyznaje się jedno świadczenie, wybrane przez
zainteresowanego[3].
2.
Członkowi OSP,
który uczestniczył w działaniu ratowniczym lub szkoleniu
pożarniczym organizowanym przez Państwową Straż Pożarną
przysługuje ekwiwalent pieniężny. Ekwiwalent jest wypłacany
z budżetu gminy do wysokości 1/175 przeciętnego miesięcznego
wynagrodzenia w gospodarce uspołecznionej, obliczonego za
poprzedni kwartał przez prezesa Głównego Urzędu
Statystycznego - za każdą godzinę udziału w działaniu
ratowniczym lub szkoleniu. Członkom OSP – pracownikom
zakładów pracy wypłaca się ekwiwalent tylko za czas
uczestnictwa w akcjach i szkoleniach ratowniczych, za które
nie otrzymali wynagrodzenia w swoich zakładach pracy.
Ekwiwalent nie przysługuje członkom OSP, którzy za czas
nieobecności
w pracy uzyskali wynagrodzenie na podstawie odrębnych
przepisów[4].
3.
Pracownika
zakładu pracy będącego członkiem OSP, pracodawca jest
obowiązany zwolnić od pracy na czas niezbędny do
uczestniczenia
w działaniach ratowniczych i do wypoczynku koniecznego po
ich zakończeniu, a także w wymiarze nie przekraczającym
łącznie 6 dni w ciągu roku kalendarzowego – na szkolenie
pożarnicze[5].
4.
Członkowi OSP,
za czas nieobecności w pracy z powodu udziału w akcji
ratowniczej lub szkoleniu ratowniczym przysługuje również
prawo zachowania wszelkich świadczeń innych niż
wynagrodzenie, związanych
z pracą[6].
5.
Członek OSP
biorący bezpośredni udział w działaniach ratowniczych ma
prawo do okresowych bezpłatnych badań lekarskich[7].
Zakres tych badań określony został w rozporządzeniu Ministra
Zdrowia i Opieki Społecznej
z dnia 19 stycznia 1993 r. w sprawie szczegółowych zasad
przeprowadzania okresowych bezpłatnych badań lekarskich
członków ochotniczych straży pożarnych biorących bezpośredni
udział w działaniu ratowniczym[8].
6.
Członek OSP
biorący udział w działaniu ratowniczym lub wykonujący inne
zadania związane z ochroną przeciwpożarową korzysta z
ochrony przewidzianej w Kodeksie karnym[9]
dla funkcjonariuszy publicznych.[10]
Ochrona tych osób polega na tym, iż w razie naruszenia ich
nietykalności cielesnej, czynnej napaści, bezprawnego
wywierania wpływu na czynności urzędowe i służbowe lub
znieważenia, sprawcy czynów podlegają surowszej represji, a
ich ściganiem z urzędu zajmuje się Policja i prokurator.
7.
Członkowi OSP
przysługuje bezpłatne umundurowanie oraz ubezpieczenie
w instytucji ubezpieczeniowej. Koszty umundurowania i
ubezpieczenia strażaków OSP pokrywa budżet gminy[11].
8.
Członek OSP
pełniący funkcje dowódcze w jednostce i upoważniony do
kierowania działaniami ratowniczymi, posiada uprawnienia
przysługujące Kierownikom działań ratowniczych na mocy art.
25 ustawy o ochronie przeciwpożarowej oraz rozporządzenia
Rady Ministrów z dnia 4 lipca 1992 r. w sprawie zakresu i
trybu korzystania z praw przez kierującego działaniem
ratowniczym[12].
9.
Członek OSP
uczestniczący w akcjach ratowniczych, ćwiczeniach lub
szkoleniach ma prawo do sprzętu i środków ochrony osobistej
na mocy rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i
Administracji z dnia
17 listopada 1997 r. w sprawie szczegółowych warunków
bezpieczeństwa
i higieny służby strażaków oraz zakresu ich obowiązywania w
stosunku
do innych osób biorących udział w akcjach ratowniczych,
ćwiczeniach
lub szkoleniu[13].
10.
Upoważnieni
członkowie OSP mogą uczestniczyć w przeglądach
przeprowadzanych przez gminy w ramach realizacji zadań z
zakresu ochrony przeciwpożarowej[14].
Udział ten nie jest obowiązkowy i zależy od decyzji danej
jednostki OSP lub organu gminy.
11.
Przeszkoleni
członkowie OSP w ramach ratownictwa medycznego mogą udzielać
przedlekarskiej pomocy osobom poszkodowanym podczas akcji
ratowniczych na mocy rozporządzenia Ministra Spraw
Wewnętrznych
i Administracji z dnia 15 stycznia 1999 r. w sprawie
określenia szczegółowych wymagań w zakresie
przeciwpożarowego zaopatrzenia wodnego, ratownictwa
technicznego, chemicznego, ekologicznego lub medycznego oraz
warunków, jakim powinny odpowiadać drogi pożarowe[15].
12.
Członkowie OSP
biorący udział w długotrwałych akcjach ratowniczych,
ćwiczeniach i szkoleniach mają prawo do bezpłatnego
wyżywienia na zasadach i warunkach określonych w
rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z
dnia 11 grudnia 1997 r. w sprawie długotrwałych akcji
ratowniczych, szczegółowych norm, zasad i warunków
otrzymywania wyżywienia w czasie tych akcji oraz ćwiczeń lub
szkolenia przez strażaków Państwowej Straży Pożarnej lub
inne osoby biorące w nim udział, a także przypadki, w
których wypłaca się równoważnik pieniężny
w zamian za przysługujące wyżywienie, sposobu ustalania jego
wysokości oraz szczegółowych zasad wypłacania[16].
Ponadto członkowie czynni i
honorowi mają statutowe prawo:
1. Wybierać i być wybierani
do władz OSP.
2. Uczestniczyć w walnym
zebraniu z prawem głosu.
3. Wysuwać postulaty i
wnioski wobec władz OSP.
4. Korzystać z urządzeń i
sprzętu będącego własnością OSP.
5. Używać munduru i odznak.
Do obowiązków członka
czynnego należy:
1. Przestrzegać
postanowień zawartych w treści ślubowania.
2. Aktywnie
uczestniczyć w działaniach OSP.
3. Przestrzegać
postanowień statutu OSP jak też regulaminów i uchwał władz
OSP.
4. Podnosić
poziom wiedzy pożarniczej poprzez udział w szkoleniu
fachowym.
5.
Dbać o mienie
OSP.
6. Regularnie
opłacać składki członkowskie.
Członek wspierający – osoba
fizyczne, a w przypadku osoby prawnej jej przedstawiciel ma
prawo:
1.
Uczestniczyć w
walnym zebraniu członków OSP i być wybieranym do władz OSP.
2.
Korzystać z
urządzeń i sprzętu będącego własnością OSP.
Członkostwo ustaje na
skutek:
1. Dobrowolnego wystąpienia
z OSP.
2. Wykluczenia przez władze
OSP z powodu prowadzenia działalności
sprzecznej z
postanowieniami statutu OSP.
3. Skreślenia z powodu nie
usprawiedliwionego zalegania z opłatą składek
członkowskich za okres
przekraczający 1 rok.
4. Likwidacji OSP.
5. Śmierci członka OSP.
6. Likwidacji osoby prawnej
będącej członkiem wspierającym.
Wykluczenie
następuje na podstawie uchwały Zarządu OSP. Od uchwały
przysługuje prawo wniesienia odwołania do walnego zebrania w
terminie 14 dni od dnia powiadomienia o wykluczeniu. Do
czasu rozpatrzenia odwołania osoba ta nie korzysta z praw i
nie wykonuje obowiązków członka OSP.[17]
[1]
Na podstawie art. 3 ustawy z dnia 07 kwietnia 1991 r.
Prawo o stowarzyszeniach. - tamże
[2]
Na podstawie § 12 – 17 statutu OSP. Warszawa 1996 r.
[3]
Art. 26 ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie
przeciwpożarowej. (Dz.U. 91.81.351 z późn. zm.).
[4]
Na podstawie art. 28, ust 1- 3 i ust. 5 ustawy z dnia 24
sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej. (Dz.U.
91.81.351 z późn. zm.).
[5]
Na podstawie § 11 rozporządzenia Ministra Pracy i
Polityki Socjalnej z dnia 15 maja 1996 r. w sprawie
sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz
udzielania pracownikom zwolnień od pracy.
(Dz.U.96.60.281).
[6]
Na podstawie art.28. ust.4 ustawy z dnia 24 sierpnia
1991 r. o ochronie przeciwpożarowej. – tamże.
[7]
Art.26 ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie
przeciwpożarowej. - tamże
[9]
Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny.
(Dz.U.97.88.553 z dnia 2 sierpnia 1997 r. z późn. zm.).
[10]
Na podstawie Art. 27 ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o
ochronie przeciwpożarowej. (Dz.U. 91.81.351 z późn.
zm.).
[11]
Na podstawie Art.32, ust.3 - ustawy z dnia 24 sierpnia
1991 r. o ochronie przeciwpożarowej. – tamże
[14]
Art. 11a ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie
przeciwpożarowej. (Dz.U. 91.81.351 z późn. zm.).
[17]
Na podstawie § 18-22 statutu OSP. ZG ZOSP RP. Warszawa
1996 r.
Wybrane zagadnienia pracy dyplomowej:
ORGANIZACJA I ZASADY FUNKCJONOWANIA
OCHOTNICZYCH STRAŻY POŻARNYCH I ICH ZWIĄZKU W OCHRONIE
PRZECIWPOŻAROWEJ RP
Opracował : Andrzej Osuch |